漢字-中古拼音/美國

美利堅合眾國（英語：United States of America，簡稱為United States、America、The States，縮寫為U.S.A.和U.S.），通稱美國，是由其下轄50個州、華盛頓哥倫比亞特區、五個自治領土及外島共同組成的聯邦共和國。美國本土48州和聯邦特區位於北美洲中部，東臨大西洋，西臨太平洋，北面是加拿大，南部和墨西哥及墨西哥灣接壤，本土位於溫帶、副熱帶地區。阿拉斯加州位於北美大陸西北方，東部為加拿大，西隔白令海峽和俄羅斯相望；夏威夷州則是太平洋中部的群島。美國在加勒比海和太平洋還擁有多處境外領土和島嶼地區。此外，美國還在全球140多個國家和地區擁有著374個海外軍事基地。

美國擁有982萬平方公里國土面積，位居世界第三（依陸地面積定義為第四大國）；同時擁有接近超過3.3億人口，為世界第三人口大國。因為有著來自世界各地的大量移民，它是世界上民族和文化最多元的國家之一。美國地形與氣候覆雜多樣，是多種野生動物的家園。

一萬五千多年前，古印第安人自亞洲遷徙至北美大陸。16世紀歐洲開始殖民北美。現今的合眾國起始於東海岸的13個英屬美洲殖民地。歐洲七年戰爭後，大不列顛王國與其殖民地之間的爭議愈發劇烈，最終導致在1775年爆發美國革命。1776年7月4日，正與大不列顛進行獨立戰爭的各殖民地派出代表，協同一致發表《獨立宣言》。戰爭終止於1783年，大不列顛王國承認這13個北美殖民地脫離管轄而獨立，與其簽訂《巴黎條約》。這場戰爭也是第一場成功脫離歐洲殖民帝國的獨立戰爭。1781年，《邦聯條例》在邦聯13個構成州獲得通過，共同組成了邦聯議會。1787年《美利堅合眾國憲法》完稿，將「美利堅合眾國」改制為聯邦體制，聯邦政府隨之成立。1791年，合稱為權利法案的十條憲法修正案獲得批准，擔保了基本民權。

美國自19世紀開始在北美通過強行移置原住民，征服及購買等方法大力擴張領土，隨著逐漸不斷地承認擴張領地為新州份，至1848年美國疆域已橫跨整個北美大陸。19世紀下半葉爆發的內戰，使曾經合法的奴隸制度得以終結。在19世紀末，美國已將其領土延伸到太平洋的夏威夷。美國經濟在工業革命的推動下，自那時起也開始蓬勃發展。隨後美西戰爭的勝利，使美國勢力進入加勒比海地區及太平洋西部；而參與第一次世界大戰則奠定其作為一個全球性軍事力量的地位。儘管在1930年代經歷經濟大蕭條，美國在第二次世界大戰獲得勝利之後崛起成為超級大國。作為聯合國安全理事會常任理事國，美國是世界上第一個研發出核武器，也是唯一一個曾將其投入實戰的國家。戰後美國與蘇聯進行了數十年冷戰，頂峰時期的太空競賽促使了人類第一次登月計劃的成功。在1991年蘇聯解體後，美國成為當今世上唯一的超級強國。

美國作為一個高度發達國家，是世界上最大的進口國及第二大的商品出口國，國內生產總值按國際匯率排名世界第一、而依購買力平均則位列第二。在國民平均薪資、人類發展指數、人均國內生產總值以及人均生產力等社會經濟學表現指標上，美國均處於世界領先地位。美國經濟已步入後工業時代，服務行業占據經濟主導地位，位列世界第一。同時，其生產製造業規模也極為龐大，位居於世界第二。僅占據全世界4.4%人口的美國，貢獻了世界四分之一的國內生產總值和三分之一的全球軍事開支，這使其在經濟和軍事上均處於全世界最重要的地位。美國在政治和文化上是一支世界顯著並影響深遠的力量，也在科學研究和技術創新上占據世界領導地位。美國是聯合國、世界銀行、國際貨幣基金組織、美洲國家組織等的創始成員國。

Miix lih ken feop cjyngh kurk (iaang ngiox:United States of America, kaenx csing fyaeh United States, America, The States, sryk siaax fyaeh U.S.A., U.S.), Thung csing miix kurk, xjiex jiu gir faax faat 50 kah cjiu, fuaa xjiengh tonh ka lyin pix aah deok qyo, ngox kah xih drirh liengx thox giip nguaih taux gyongh dung cox xjieng tek lien paong gyongh fua kurk. Miix kurk ponx thox 48 cjiu fua lien paong deok qyo fyiih io peok miix cjiu tryng box, tung lim daih sei jiang, sei lim thaih biaang jiang, peok mienh xjiex kaa nraa daih, neom box fua meok sei ka giip meok sei ka uaan ciep njiangx, ponx thox fyiih io on taih, phiuh njiet taih dih qyo. A leop sie kaa cjiu fyiih io peok miix daih lyk sei peok pyang, tung box fyaeh kaa nraa daih, sei kaek baak liengh heoix faep fua nga la sie siang myangh; faah yeoi ji cjiu ceok xjiex thaih biaang jiang tryng box tek gyn taux. Miix kurk xeoix kaa leok pix heoix fua thaih biaang jiang fuaan yongx fiux ta csiox kiaangx nguaih liengx thox fua taux ziox dih qyo. Chiex nguaih, miix kurk fuaan xeoix xyen giu140ta kah kurk kaa fua dih qyo yongx fiux triak374kah heoix nguaih kyn xrirh kir dih.

Miix kurk yongx fiux 982 myonh biaang pyang kung lirx kurk thox mienh ciek, fyiih kio sjieih kaeih deih sam (ieoi lyk dih mienh ciek dengh ngiaeh fyaeh deih sih daih kurk); dung xjir yongx fiux ciep girnx tliaeu kuah 3.3 Ik njin qux, fyaeh sjieih kaeih deih sam njin qux daih kurk. In fyaeh fiux triak leoi xih sjieih kaeih kak dih tek daih liang jie min, tha xjiex sjieih kaeih xjiangx min xuk fua myn huaah cuaih ta ngyon tek kurk kaa cjir it. Miix kurk dih feng jiox qieoih fuh byk xeop ta jiangh, xjiex ta cjyongx jiaax sraang dungx myt tek kaa fyon.

It myonh ngox chen ta nen xen, kox inh deih an njin xih aah cjiu chien siex cjih peok miix daih lyk. 16 Sjieih kirx u cjiu qeoi sjirx xjik min peok miix. Fenh kiim tek feop cjyngh kurk qirx sjirx io tung heoix nganh tek 13 kah iaang xjyok miix cjiu xjik min dih. U cjiu chit nen cjienh craeng fux, daih pyt liet ten fyang kurk jiox gir xjik min dih cjir kaen tek craeng ngiaeh jyox pyot giaak liet, cuaih cjyng dauh triih xeoix 1775 nen paauh pyot miix kurk kaek miaangh. 1776 Nen 7 ngyot 4 njit, cjiengh jiox daih pyt liet ten cinh faang duk lip cjienh craeng tek kak xjik min dih phaeh csyit deoih piaeux, fep dung it triih pyot piaeux duk lip syen ngion. Cjienh craeng cjyng cjirx io 1783 nen, daih pyt liet ten fyang kurk xjing njinh cjiek 13 kah peok miix xjik min dih thuat lie kuanx faat njir duk lip, jiox gir chiem tengh paa lei deu iak. Cjiek driang cjienh craeng jiaax xjiex deih it driang xjieng kung thuat lie u cjiu xjik min teih kurk tek duk lip cjienh craeng. 1781 Nen,paong lien deu lieih xeoix paong lien 13 kah kuh xjieng cjiu fuaek teok thung kuah, gyongh dung cox xjieng leux paong lien ngiaeh fuaih. 1787 Nen miix lih ken feop cjyngh kurk hionh pyap fuan kaux, ciang "miix lih ken feop cjyngh kurk" keoix cjieih fyaeh lien paong theix cjieih, lien paong cjiengh pyox zye cjir xjieng lip. 1791 Nen, feop csing fyaeh gyaen lih pyap anh tek xjip deu hionh pyap siu cjiengh anh fuaek teok phei cjyinx, tam paux leux kir ponx min gyaen.

Miix kurk xih 19 sjieih kirx qeoi sjirx xeoix peok miix thung kuah giang faang jie trirh ngyon dryoh min, cjieng byk giip kuh maex teongx pyang pyap daih lik quak triang liengx thox, zye triak dryk xiemx pyt duanx dih xjing njinh quak triang liengx dih fyaeh sin cjiu bynh, cjih 1848 nen miix kurk kiang fyrk jirx fuaang quaah cjiengx kah peok miix daih lyk. 19 Sjieih kirx faax puanh jiep paauh pyot tek noih cjienh, srirx xeong keng feop pyap tek no leih cjieih doh teok jirx cjyng ket. Xeoix 19 sjieih kirx muat, miix kurk jirx ciang gir liengx thox jien sjin tauh thaih biaang jiang tek faah yeoi ji. Miix kurk keng ceih xeoix kung ngiap kaek miaangh tek thoi dungx faax, xih nah xjir qirx jiaax qeoi sjirx bung bot pyot triaenx. Zye fux miix sei cjienh craeng tek sjingh lih, srirx miix kurk sjieih lik cinh njip kaa leok pix heoix dih qyo giip thaih biaang jiang sei box; njir cheom jiox deih it chih sjieih kaeih daih cjienh ceok denh dengh gir cak fyaeh it kah xyen giu siengh kyn xrirh lik liang tek dih fyiih. Xinx kuanx xeoix 1930 nen deoih keng lek keng ceih daih seu deu, miix kurk xeoix deih njih chih sjieih kaeih daih cjienh fuaek teok sjingh lih cjir fux gyt qirx xjieng fyaeh tliaeu kiip daih kurk. Cak fyaeh lien feop kurk an xyen lirx xrirh fuaih xjiang njimh lirx xrirh kurk, miix kurk xjiex sjieih kaeih xjiangx deih it kah ngen pyot csyit faek myox qiih, jiaax xjiex jyi it it kah xeong ciang gir du njip zjit cjienh tek kurk kaa. Cjienh fux miix kurk jiox so lien cinh faang leux sryoh xjip nen laangx cjienh, tengx phyong xjir gir tek thaih qung giaangh seoih chyok srirx leux njin lyih deih it chih teong ngyot keih fuaek tek xjieng kung. Xeoix 1991 nen so lien kaex theix fux, miix kurk xjieng fyaeh tang kiim sjieih xjiangx jyi it tek tliaeu kiip giang kurk.

Miix kurk cak fyaeh it kah kau doh pyot dat kurk kaa, xjiex sjieih kaeih xjiangx cuaih daih tek cinh qux kurk giip deih njih daih tek sjiang phiimx csyit qux kurk, kurk noih sraang sraenx cungx drik anh kurk cieih foix sryit baei mieng sjieih kaeih deih it, njir ieoi kuh maex lik biaang kyin ceok fyiih liet deih njih. Xeoix kurk min biaang kyin sin ci, njin lyih pyot triaenx cjix sryoh, njin kyin kurk noih sraang sraenx cungx drik jirx giip njin kyin sraang sraenx lik teongx xjiaax fuaih keng ceih faok piaeux fenh cjix pieu xjiangx, miix kurk kyin csiox io sjieih kaeih liengx sen dih fyiih. Miix kurk keng ceih jirx boh njip fux kung ngiap xjir deoih, byk myoh faang ngiap cjiemh kioh keng ceih cjyox dauh dih fyiih, fyiih liet sjieih kaeih deih it. Dung xjir, gir sraang sraenx cjieih xaux ngiap kye mo jiaax gik fyaeh baong daih, fyiih kio io sjieih kaeih deih njih. Giinh cjiemh kioh xyen sjieih kaeih 4.4% Njin qux tek miix kurk, kungh hionh leux sjieih kaeih sih pyn cjir it tek kurk noih sraang sraenx cungx drik fua sam pyn cjir it tek xyen giu kyn xrirh qeoi cjie, cjiek srirx gir xeoix keng ceih fua kyn xrirh xjiangx kyin csiox io xyen sjieih kaeih cuaih dryong ieuh tek dih fyiih. Miix kurk xeoix cjiengh drirh fua myn huaah xjiangx xjiex it cjie sjieih kaeih henx trioh bengx iaangx hiangx sjim fyonx tek lik liang, jiaax xeoix qua faok ngen kiuh fua giaex zjyit cliangh sin xjiangx cjiemh kioh sjieih kaeih liengx dauh dih fyiih. Miix kurk xjiex lien feop kurk, sjieih kaeih ngiin faang, kurk cieih huah bieih kir kiim cox cjik, miix cjiu kurk kaa cox cjik teongx tek cliangh sjirx xjieng fyaen kurk.